Της Μάχης Νικολάρα - Δημοσιογράφος, Εκπαιδευτική Συντάκτρια
Πριν από μερικές ημέρες βρέθηκα, για ρεπορτάζ, στο τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ο Υπεύθυνος καθηγητής για τα εργαστήρια με ξενάγησε με πολύ καμάρι σε δεκάδες αίθουσες όπου είναι στημένες ασκήσεις για τους πρωτοετείς φοιτητές. Τις περισσότερες από αυτές τις έχουν στήσει με τα χέρια τους και την δική του καθοδήγηση, καθηγητές, υποψήφιοι διδάκτορες και εξειδικευμένοι τεχνικοί. Κάποιες, χρησιμοποιούν τόσο ευαίσθητο εξοπλισμό που ελάχιστα αντίστοιχα τμήματα στα καλύτερα πανεπιστήμια της Ευρώπης έχουν «τολμήσει» να στήσουν για τη διδασκαλία των φοιτητών.
Είναι μαγικό να βλέπεις τους νόμους της φυσικής να εφαρμόζονται, μπροστά στα μάτια σου, σε δραστηριότητες και αλληλεπίδραση αντικειμένων της καθημερινότητας. Πολλώ δε μάλλον όταν είσαι ένας νέος άνθρωπος που κοπίασε για να περάσει σε αυτή τη σχολή και να σπουδάσει τη συγκεκριμένη επιστήμη.
Αυτές οι αίθουσες των θαυμάτων μπορούν να χρησιμοποιηθούν ταυτόχρονα από 4 εως 10 φοιτητές ανάλογα με την άσκηση. Οι φοιτητές παρατηρούν, κάνουν μετρήσεις, αλληλοεπιδρούν με τον εξοπλισμό υπό την καθοδήγηση των καθηγητών τους. Αμέσως προκύπτουν αμείλικτα τα ερώτηματα: Τι θα γίνει αν χρειαστεί στις ίδιες αίθουσες να βρίσκονται 20, 30 ή και περισσότεροι φοιτητές ταυτόχρονα, γιατί ο αριθμός των πρωτοετών έχει υπερδιπλασιαστεί σε σχέση με τον πληθυσμό για τον οποίο φτιάχτηκαν αυτά τα εργαστήρια; Είναι το ίδιο για έναν φοιτητή να κάνει ο ίδιος τις μετρήσεις και το ίδιο να διαγκωνίζεται με το διπλανό του για το ποιος θα χρησιμοποιήσει τον εξοπλισμό η να σηκώνεται στις μύτες των ποδιών για να παρακολουθήσει ανάμεσα στα κεφάλια των συναδέλφων του κάποιον άλλο να κάνει ένα πείραμα; Πως θα επηρεάσει αυτό την ποιότητα της διδασκαλίας και κυρίως τη ζέση και το ενδιαφέρον του νέου ανθρώπου που από τα θρανία του Λυκείου ανοίγει την πόρτα της επιστήμης και της έρευνας;
Η εκπαίδευση, στην Ελλάδα ήταν και παραμένει Αξία. Με το άλφα κεφαλαίο. Και ευτυχώς. Είναι όπλο. Μοχλός κοινωνικής ανόδου. Γι’ αυτό οι ελληνικές οικογένειες κάνουν θυσίες για να σπουδάσουν τα παιδιά τους. Κι ας αντιμετωπίσουν αργότερα την ανεργία που έχει φτάσει σε δυσθεώρητα ύψη στους νέους πτυχιούχους. Η μαζική, δωρεάν εκπαίδευση καταργεί τις κοινωνικές ανισότητες. Το παιδί του εργάτη, του αγρότη, του χαμηλόμισθου μπορεί να σπουδάσει και να έχει την ευκαιρία να βελτιώσει τη ζωή του όχι γιατί δεν θα κάνει σκληρή χειρωνακτική δουλεία αλλά γιατί θα έχει την ευκαιρία να ολοκληρώσει την προσωπικότητά του.
Έτσι οι φετινοί υποψήφιοι των πανελλαδικών εξετάσεων και οι οικογένειες τους άκουσαν με ανακούφιση ότι απελευθερώνονται, σχεδόν, οι μετεγγραφές και ότι ίσως να είναι από τους τυχερούς που θα γλυτώσουν τα έξοδα διαβίωσης σε μια άλλη πόλη μακριά από τον τόπο κατοικίας. Γι’ αυτό άλλωστε και το μέτρο χαρακτηρίστηκε λαϊκό. Μια πιο προσεκτική ματιά, ωστόσο, στις επιπτώσεις του στην ποιότητα σπουδών αλλά και στην καθημερινότητα του φοιτητή θα οδηγούσε με σχετική ασφάλεια στον χαρακτηρισμό λαϊκίστικο.
Και αυτό γιατί οι διεθνείς πρακτικές έχουν να επιδείξουν πλείστα όσα παραδείγματα πραγματικής κοινωνικής πολιτικής για τη στήριξη των φοιτητών. Πολιτικές που δεν αποβαίνουν σε βάρος των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων και της ποιότητας της εκπαίδευσης. Ποιον άλλο τομέα αριστείας έχει να επιδείξει η χώρα από τις πολύ καλές θέσεις των τριτοβάθμιων ιδρυμάτων στις ευρωπαϊκές και διεθνείς κατατάξεις και την αποδοχή του επιπέδου των αποφοίτων τους παντού στον κόσμο;
Η ελληνική πολιτεία αν ήθελε πραγματικά να στηρίξει τους φοιτητές και τις οικογένειες τους που δοκιμάζονται από την οικονομική κρίση θα μπορούσε, χωρίς ιδιαίτερο κόστος, να επιδοτήσει τη στέγαση και τη σίτισή τους η να εγγυηθεί γι’ αυτούς άτοκα η χαμηλότοκα δάνεια.
Ο γονιός που αδυνατεί πλέον να ανταπεξέλθει στο κόστος των σπουδών μακριά από την οικογενειακή εστία, θέλει, βέβαια, να σπουδάσει το παιδί του. Θέλει επίσης οι σπουδές που πληρώνει με τους υπέρογκους φόρους του, να έχουν αντίκρισμα. Θέλει το παιδί του να πάρει ένα πτυχίο με αξία και να μην τα παρατήσει τον πρώτο χρόνο αποκαρδιωμένο από την απόλυτη μαζικοποίηση.